معیار زمان و هزینه دو عنصر مهم در ارزیابی پروژه ها و...حتی شخصیت هاست.

دانشمندان علوم تجربی می گویند: هر پروژه ای که با هزینه و زمان کمتری به

بهره برداری برسد ،در ردیف شاخص های عالی ارزیابی قرار می گیرد.

بعضی ها این فرمول را در مورد اشخاص هم بکار می برند و معتقدند : هرکسی

در زمان کوتاهی و با هزینه کمتر علمی ،مالی ،شخصیتی و...بتواند بر محیط زندگی خود

و دیگران تاثیر بسزایی بگذارد جز نوابغ و گروه مرجع قرار می گیرد به عنوان مثال معروف 

است که ابن سینا در سن بیست سالگی دست به قلم برد و آثار گرانسنگی از خود به یادگاری

گذاشت که شهره عام و خاص شد.

اما در مورد امام علی علیه السلام که در صدر اسلام شهره آسمانیان و زمینیان بود ، متاسفانه با

گذشت زمان بعضی از کوته بینان، فکر می کنند که سیاست و سیره حکومتی آن امام عزیز در جهان

معاصر کارآیی ندارد و فقط در حد توصیه های اخلاقی است و تعبدا به آن معتقدند.!!!!!

اما غافل از این که سخنان و روش حکومتی آن بزرگوار بهترین روش حکومتی در تمام دوران است و با همین

معیار (زمان و هزینه ) در یک مدت زمانی کوتاهی(حدود 5سال) و با کمترین هزینه(آزمون و خطا) برای تمام

زمانها جدیدترین  و کارآمدترین روش حکومت داری و سیاست مداری را برای بشر به یادگار گذاشت .

برای اثبات این مدعا فقط به این داستان شهید مطهری اکتفا می شود:

معروف است که در زمان قاجاریه مرد نسبتاً فاضلی که بسیار خوش‏نویس بوده‏  ظاهراً

از شیراز برای زیارت به مشهد رفته بود. در بازگشت، پولش تمام می‏شود یا دزد می‏زند،

و در تهران در حالی که غریب بوده بی‏ پول می‏ ماند. فکر می‏ کند که از هنرش که

خطاطی است استفاده کند . بر می دارد از عهدنامه امیرالمؤمنین علیه السلام

به مالک اشتر با یک خط بسیار زیبا می‏ نویسد. خط کشی و جدول‏ بندی می‏ کند،

این عهدنامه را در یک دفتری می‏نویسد و آن را به صدر اعظم وقت اهدا می‏کند.

یک روز می‏رود نزد صدر اعظم در حالی که ارباب رجوع هم زیاد بوده‏اند.

نوشته را به او می‏دهد و می‏گوید هدیه ناقابلی است. پس از مدتی بلند

می‏شود که برود. صدر اعظم می‏گوید آقا شما بفرمایید. با خود می‏گوید

لابد می‏خواهد مرحمتی بدهد، می‏خواهد خلوت بشود. چند نفری

از ارباب رجوع می‏مانند. باز می‏بیند خیلی طول کشید، بلند می‏ شود

که برود. دوباره صدر اعظم می‏گوید آقا شما بفرمایید. تا اینکه همه

مردم می‏روند، فقط پیشخدمتها می‏مانند. صدر اعظم می‏گوید فرمایشی دارید؟

این شخص می‏گوید: نه، من عرضی نداشتم، همین را تقدیم کرده بودم.

پیشخدمتها را هم می‏گوید همه‏تان بروید بیرون، کسی حق ندارد بیاید

داخل اتاق. این بیچاره وحشتش می‏گیرد که این دیگر چگونه است؟!

صدر اعظم می‏گوید: بیا جلو! می‏رود جلو. آهسته در گوشش می‏گوید:

چرا این را نوشتی و برای من آوردی؟ می‏گوید:

شما صدر اعظم یک مملکت هستید، این هم دستورالعمل مولا

امیرالمؤمنین علیه السلام است برای کسانی مثل شما. فرمان

اوست راجع به اینکه با مردم چطور باید رفتار کرد. من فکر می‏کنم

شما هم شیعه امیرالمؤمنین هستید و چنین چیزی را دوست دارید.

فکر کردم برایتان هدیه‏ای بیاورم، هیچ چیز مناسبتر از این پیدا نکردم. گفت:

بیا جلو. رفت جلو. گفت: یک کلمه من می‏خواهم به تو بگویم

و آن این است که خود علی که اینها را نوشت و به اینها بیش

از هرکس دیگر پایبند بود و عمل می‏کرد، در سیاست از اینها

چقدر بهره‏برداری کرد که حالا من بیایم به اینها عمل کنم؟

خود علی از همین راهی که دستور داد عمل کرد و دیدیم که

تمام مُلکش از بین رفت و معاویه بر او مسلط شد. علی خودش

به این دستورالعمل عمل کرد و شکست خورد، پس این چیست

که برای من نوشته‏ ای؟! گفت: اجازه می‏دهید جواب بدهم؟ بله. گفت:

چرا این حرف را در میان جمعیت به من نگفتی؟ گفت: اگر در میان

جمعیت می‏ گفتم پدرم را درمی‏آوردند. گفت: بسیار خوب، جمعیت

که رفت چرا پیشخدمتها را گفتی همه‏ تان بروید بیرون؟ گفت:

اگر یکی از آنها می‏ فهمید که من که من چنین جسارتی به علی

می‏کنم پدرم را درمی‏آورد. گفت: پیروزی علی علیه السلام همین است.

چرا معاویه بعد از هزار و سیصد سال، احدی کوچکترین احترامی برایش

قائل نیست و جز لعنت و نفرین چیز دیگری برای او نیست؟ علی علیه

السلام هم بشری بود مثل من و تو. این احترام را از کجا پیدا کرد که

تو اگر به همین نوکرها و پیشخدمتها بگویی آدمهای بیگناهی را گردن

بزنید گردن می‏زنند ولی اسم علی را جرأت نمی‏کنی با بی‏احترامی

[جلوی آنها ببری‏]؟ آیا جز این است که علی علیه السلام را اینها به

همین صفات شناخته‏اند که علی مجسمه راستی و درستی، مجسمه

وفای به عهد و تجسم همین دستورالعملی است که خودش داده است؟

علی علیه السلام به موجب اینکه به همین سیاست عمل کرد، هم

خودش را در دنیا بیمه کرد و هم اینها را. اگر در دنیا فردی پیدا می‏شود

که به این اصول انسانیت عمل می‏کند به موجب همین است که علی

علیه السلام اینها را نوشت و خودش عمل کرد. اگر او اینها را نمی‏نوشت

و خودش عمل نمی‏کرد، سنگ روی‏ سنگ بند نمی‏شد. تو خیال کرده ای

که این اجتماع را با همان سیاست خودت حفظ کرده‏ای؟! اگر مردم دزدی

نمی‏کنند، به خاطر تو دزدی نمی‏کنند؟! صدی نود مردمی که دزدی نمی‏کنند

به خاطر علی علیه السلام و دستورهای علی و امثال علی است.

صدی نود مردمی که فحشا نمی‏کنند، به ناموس تو خیانت نمی‏کنند،

به خاطر همان علی علیه السلام و دستورهای علی است. تو خیال

کرده ‏ای علی علیه السلام شکست خورد؟

!آشنایی با قرآن 3، ص:   156