وقتی که انقلابی در  علم پزشکی  بوجود آمد ، و پزشکان با توجه به نتیجه ازمایش ها ،به

درمان بیماری ها پرداختند، از یک نکته اساسی غفلت کردند ، آن اینکه  فرضیه های خود را  فقط با آزمایش

روی حیوانات بخصوص موش ها  انجام دادند ؛ چون اشتراکات بین انسان و حیوان زیاد هست.

هرچه در انجا نتیجه مثبت می داد ؛ روی انسان هم پیاده می کردند. اما غافل از این که این قسمت مادی

و بعد طبیعی بدن است که با  دام مشترک است ،و سالانه همایش های به عنوان مشترکات انسان

و دام برگزار می شود برای تشخیص بیماری ها که بین این دو وجود دارد .

اما قسمت عمده بعد روحی انسان است که  با فرشتگان مشترک می باشد. وجای همایش بین انسان و فرشته

در جامعه خالی است ، که انسان چکار کند که فرشته خوی و صفات فرشتگان را در خود فراهم کند.

   قران می فرماید: وقتی خداوندانسان را از گل آفرید؛

«خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن سُلاَلَةٍ مِن طِینٍ،بعد ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِی قَرَارٍ مَّکِینٍ »نطفه بود،

«ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً » و این مُضغه را کم‌کم جنین قرار داد،

«فَکَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْماً»؛ آن‌گاه تا اینجا مشترک بین انسان و دام است؛

یعنی یک بچه گوسفند، بچه گاو، بچه حیوان دیگر در رحم مادرش همین سیر و حرکت را دارد:

اول نطفه است، بعد عَلَقه است، بعد مُضغه است، بعد جنین است، بعد عِظام است

و بعد «فَکَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْماً»است؛ تا اینجا مشترک بین انسان و دام است

امّا «ثُمَّ أَنشَأْنَاهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ»،

این بخش دوم مشترک بین انسان و فرشته است، این بعد مهم است که خداوند به خودش

آفرین و بارک الله گفته است.یک صفات وکمالاتی در فرشته است که همان در ذات انسان

است فقط نیاز به شکوفایی دارند و  به امید روزی که این نوع آزمایش ها به روز و نتایج آنها

در کنگره ها بیان شود و مردم را از نظر روحی هم فرشته خو بار بیاورند.

1-سوره مومنون آیه 12 و14

رجوع بیشتر به بحث آیت الله جوادی آملی

«حَاسِبُوا أَنْفُسَکُمْ قَبْلَ أَنْ تُحَاسَبُوا  »1

این حدیت شریف پیامبر اکرم  ص به عنوان مدل و الگو حساب و کتاب نفس، باید در ویترین

ذهن مان نصب شود و هرچند وقت یکبار خودمان را با آن چک کنیم . یعنی همانطوری که

هرچند بار  چربی، قند و فشار خون مان را اندازه می گیریم ، اگر از حد نرمال گذشته

برنامه و تمرینات لازم را برای کنترل ان بکار می بریم ، برای نفس که به مراتب قوی تر و

تشخیص آن مشکلتر است باید با شاخص های دینی که از طرف سفیران الهی مشخص

شده،خود را کنترل کنیم تا اگر بانگی برآمد و خواجه رفت ؛ دستمان خالی نباشد.

به طور کلی ما دو نوع محاسبه نفس داریم :

1- حساب روزانه : که قبل  از خواب انجام می گیرد ، اگر کار خوبی انجام دادیم خدا را شاکر باشیم و اگر

گناهی مرتکب شده ایم از درگاه الهی توبه و انابه کنیم . این نوع محاسبه مثل یک بازاری و کاسب است که

در آخر وقت سود و زیان خود را حساب می کند.

2- حساب ماهانه یا سالانه: که به درون خود بنگریم ، ببینیم که مشکل درونی مان چیست؟ از عبادت

لذت می بریم یا نه؟ نمازمان ما را از گناه باز می دارد یانه؟

قلبمان که اتاق پذیرایی ویژه الهی است ،بیدار است یا خواب؟ اگر بیدار است؛ چرا اراده لازم را برای

مبارزه با شیطان درونی و بیرونی ندارد؟ و.....

این نوع حساب شرکتی و کلان است و قیمت و ارزش آن بیشتر است ، و تشخیص و کنترل آن هم مشکلتر است

و نیاز به ضجه ، توسل و مراقبت بیشتری است .

اگر این حساب و کتاب با دقت و نظارت خوبی انجام گیرد، انسان را به جایگاه واقعی انسانیت می رساند!!!!

1بحار الأنوار، ج ‏67، ص 73. 

ناز و نیاز از جمله واژه ای عاشقانه و دوست داشتنی اند که کم و بیش در بین خانواده ها 

بخصوص جوانان وجود دارد، که موضوع و مفهوم آن روشن ، نیازی به توضیح ندارد.

در جهان معنویت ، حرف زدن با خداوند در قالب « ناز و نیاز »در دعاها که لذت بخش ترین

نوع حرف زدن با خداونداست ، بسیار به چشم می خورد. برای اکثریت مردم این نوع دعاها فقط درحد

نیاز و حاجت خواست از خداوند دور می زنند، حالا چه رفع مشکلات مادی  و چه خواسته ای

معنوی مثل رهایی از اتش جهنم و یا رسیدن به بهشت ،!!!

یعنی اگر کسی جذر و ریشه این همه خواسته،دعا و مناجات را اندازه بگیرد در نیاز خودشان سرچشمه می گیرند.

اما اگر کسی از کنکور نیاز قبول شد و ان را پشت سر گذاشت ، آن وقت به مرحله ناز با خداوند می رسد.

یعنی دیگر با خداوند چیزهایی می گوید؛که برای دیگران قابل درک نیست واین امور جزیی را به خداوند

و اگذار می کنندو هر چه از دوست رسد شکوه ای نیست به تعبیر شاعر:

 یکی درد و یکی درمان پسندد         یک وصل و یکی هجران پسندد

من از درمان و درد و وصل و هجران           پسندم آنچه را جانان پسندد

در دعاها و مناجاتی که از ائمه اطهار رسیده ناز کردن با خداوند موج می زند.یک نمونه از آنها را از زبان مبارک

امام سجاد علیه السلام تقدیم می شود.حضرت می فرماید:خدایا  

«اِنْ اَخَذْتَنی‌ بِجُرْمِی‌ اَخَذْتُکَ بِعَفْوِکَ وَاِنْ اَخَذْتَنی‌ بِذُنُوبی‌ اَخَذْتُکَ بِمَغْفِرَتِکَ»1

خدایا اگر تو در قیامت به من اعتراض کنی که چرا گناه کردی من هم اعتراض می‌کنم که تو چرا نبخشیدی !

اگر یقه مرا بگیری که چرا این کارها را کردی ؟!من یقه عفو  و مغفرت تو را می گیرم  ،توکه بزرگ‌تر بودی؟!

من کوچکی کردم ولی تو دیگه چرا؟؟؟ به تعبیر خودمونی «خدایا تو هم»!!!

با اینکه امام معصوم است و فکر گناه هم نمی کند ولی این نوع حرف زدن فقط ناز کردن با معشوق است ،

آنهم در قیامت که کسی جرات حرف زدن ندارد به تعبیر قرآن «لاَ یَتَکَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمنُ وَقَالَ صَوَاباً»2

کسی می تواند حرف بزند که خداوند اجازه حرف زدن به او داده است،

 هرکسی لیاقت حرف زدن را ندارد مگر کسی که در این دنیا با خداوند محرم راز شده باشد.

خب این نوع حرف زدن فقط ناز با خداونداست ،چون همه در آن صحنه وحشت بار لال اند، فقط اولیاءخداوند اجازه حرف زدن دارند.

1-مناجات شعبانیه مفاتیح

2-نباء ایه 38

امروزه با پیشرفت علم بخصوص رشته روان شناسی ، تست هایی در مرکز درمانی و در سطح جامعه از

طرف برخی روانشاسان برای خود شناسی افراد مطرح می شود . این گونه تست ها هرجند تلاش زیادی

روی انها انجام گرفته و مقداری هم از واقیعت های درونی را نشان می دهند ، ولی چون مبانی فکری انان

مادی است ، در حوزه مادی موفق اند ولی در حوزه معنوی واقعا دستشان خالی است . و از طرفی انسان

موجودی است دو بعدی هم جنبه مادی دارد و هم جنبه معنوی ، غفلت از هم کدام مقداری از واقیعت های

درونی را سانسور و مخفی می کند و نتیجه 100 صدرصد نمی دهد ،یا چه بسا عوارض برای انسان ایجاد می کنند.

ولی اسلام به طور مواد خام تمام این گونه علوم را در آیات  وروایات بیان فرموده و  استخراج آنان و عمل به آنها انسان را

در مسیز سعادت و رستگاری قرار می دهد.

در قرآن مجید راه شناسایی این  که ما انسان با ایمانی هستیم یا نه !می فرماید: مومن کسی است که در سر دو راهی ها

(را ه خدایی و راه مادی )راه خدای را برگزیند. اگر راه مادی را برگزیدت، باید در ایمان خودش باید شک کند.چون مومن باید ارتباطش

 با خداوند از هرکسی و چیزی بیشتر باشد«والّذین آمنوا اشدّ حبّاً للّه»بقزه 165

یا امام باقر علیه السلام می فرماید اگر می خواهی بفهمی خیری در تو هستی یا نه ( این تست را روی خود انجام بده)

به درون خود بنگر اگر انسان های اهل طاعت را دوست داری و اهل معصیت را دشمن می داری ، یقینا تو در تو خیری هست

 وخداوند هم تورا دوست دارد ، ولی اگر اهل ایمان را دشمن و اهل گناه را دوست می داری ، یقینا در تو خیری نیست  وخداوند

هم تو را دوست نمی دارد ،(دلیلش واضح است) چون انسان با محبوبش ارتباط کامل دارد.1

این فرمول باید به عنوان یک سرفصل روانشاسایی مطرح و دلایل عقلی و عملی آن بیان شود . در این جا

هرکس می تواند بدون کاغذ و پرسشنامه و...همین الان به درون خود نگاه کند و واکنش درونی خود رابه این دو طیف افراد مشخص کند،

و درصد خیر و دوستی خود را با خداوند  و اهل خیر ،برای خود بیان کند ، اگر کم است جبران کند ،اگر معمولی است تقویت و اگر زیاد است شاکر خداوند باشد.

1-حضرت امام محمّد باقر علیه السّلام  فرمودند: 

إذَا أَرَدْتَ أَنْ تَعْلَمَ أَنَّ فِیکَ خَیْرًا فَانْظُرْ إلَى قَلْبِکَ؛ فَإنْ کَانَ

یُحِبُّ أَهْلَ طَاعَةِ اللَهِ وَ یُبْغِضُ أَهْلَ مَعْصِیَتِهِ فَفِیکَ خَیْرٌ وَ اللَهُ یُحِبُّکَ،

وَ إنْ کَانَ یُبْغِضُ أَهْلَ طَاعَةِ اللَهِ وَ یُحِبُّ أَهْلَ مَعْصِیَتِهِ فَلَیْسَ فِیکَ

خَیْرٌ وَاللَهُ یُبْغِضُکَ؛ وَ الْمَرْءُ مَعَ مَنْ أَحَب

کافی ج2 ص126